ANGLELUHURI PITUTUR MBAH MO LAN MBAH TUN : "URIP IKU PERLU LEREM LAN SAWANG SINAWANG" (1)

Ing ombaking jaman, boten kirang-kirang tuladha patrap lan tumindhakipun para janma cidra ingkang sarwi “grusa-grusu” anggege mangsa wusananipun nemahi memala. Sansaya tuwuh sumrambah budi candhala, keplantrang saking “kawruh laku urip” jawa, nguja karep lajeng kapentog dening ukum. Kaleresan kula [K] kepanggih mbah Mo [M] lan mbah Tun [T], ingkang nembe damel grabah lan lajeng kula suwuni pirsa:

[K]: Kenging napa ta mbah, sansaya kathah para priyagung ingkang ketingalipun lanthip winasis nanging lajeng cidra wusanane nemahi memala?

[M]: Jare sapa lanthip winasis? Kuwi ngono jenenge ora eling, ngangsa-angsa ora bisa njaga ati. Yektine ukuran lanthip lan winasis wong jawa iku manggon ing atine, ya ing dayane cipta, budi lan rasa. Nadyan wong sudra yen bisa lerem nata ati lan tumindhak sawang sinawang kuwi jenenge lanthip winasis, ngono.

[T]: Ngger putuku, yen sliramu takon apa sababe, jawabe ya saka atine kang ora bisa lerem sarwa sasar-susur tumindake. Uripe ora jenjem ayom ayem, kaya piwulang: “Bantalan kencana rukmi nendra mosak-masik, bantalan kerdus turu nglepus”, ngono kae.

[M]: Ngertia ya le, urubing urip kang aris kuwi mesthine ya kudu bisa lerem. Leremna atimu, elinga marang Gustimu, aja grusa-grusu deksia marang wektu. Jer kuwi kabeh wus dadi pepesthen welas sihing Gusti kang yekti ora nate sare.
[K]: Lha gandhengane kaliyan sawang sinawang niku pripun?

[M]: Yen kowe lila nyawang liyan leganana disawang liyan sarta nyawanga diri pribadimu dewe kanthi waskithaning driya. Mula aja kongsi kandheg ing panyawang, merga bisa dadi woting memala lan panggoda anggonmu nggayuh kamulyan.

[T]: Den waspada lan elinga yen Gustimu wus paring welas mepaki isining jagad kang bisa nglantarake manungsa urip marang kamulyan lan kapitunan. Jer kamulyan lan kapitunan iku manggon ing lungiting kalbumu dewe-dewe. Dak-tembangke Kinanthi saka Serat Wedhatama yasan KGPAA Mangkunegara IV pupuh V Kinanthi pada 83 lan 88, ya ngger...

|| Mangka kanthining tumuwuh | salami mung awas eling | eling lukitaning alam | dadi wiryaning dumadi | supadi nir ing sangsaya | yeku pangreksaning urip ||

Padahal bekal hidup,  selamanya waspada dan ingat, Ingat akan pertanda yang ada di alam ini, Menjadi kekuatannya asal-usul, supaya lepas dari sengsara. Begitulah memelihara hidup.

(Serat Wedhatama, Pupuh Kinanthi, pada 1, KGPAA Mangkunegara IV)

|| Sirnakna semanging kalbu | den waspada ing pangeksi | yeku dalaning kasidan | sinuda saka sethithik | pamothahing nafsu hawa | linalantih mamrih titih ||

Sirnakan keraguan hati, waspadalah terhadap pandanganmu,  Itulah caranya berhasil, Kurangilah sedikit demi sedikit godaan hawa nafsu, Latihlah agar terlatih.

(Serat Wedhatama, Pupuh Kinanthi, pada 6, KGPAA Mangkunegara IV)

Saking  : Bapa Eko W. Suwardyono